Η νόσος COVID-19 έχει επηρεάσει κάθε τομέα της ναυτιλίας και, σε καμία περίπτωση, πιο σοβαρά από τον χώρο της εκπαίδευσης των ναυτικών. Τα επίπεδα ναυτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης έχουν μειωθεί τόσο από τους φορείς εκμετάλλευσης όσο και από τα ιδρύματα κατάρτισης. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των ναυτικών που πληρώνουν για τη δική τους εκπαίδευση το 2021 αυξήθηκε κατά περισσότερο από το ήμισυ.

Η φετινή έκθεση της βάσης δεδομένων στατιστικών στοιχείων για την κατάρτιση στη θάλασσα (MarTID) αποκαλύπτει ότι, ενώ τα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν δει να αυξάνονται οι προϋπολογισμοί τους, οι φορείς εκμετάλλευσης σκαφών είδαν να μειώνεται το ποσό των χρημάτων που δαπανήθηκαν για την κατάρτιση το 2021.

Σχεδόν το 70% των φορέων εκμετάλλευσης έκρινε ότι η συνολική παροχή κατάρτισης μειώθηκε και το 17% σημείωσε μείωση του προϋπολογισμού πάνω από 75%. Πάνω από το 60% των φορέων εκμετάλλευσης αναμένουν ότι αυτή η επιβράδυνση της κατάρτισης θα δημιουργήσει καθυστερήσεις, οι οποίες θα πρέπει να αποκατασταθούν μόλις αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της πανδημίας.

Προηγούμενες έρευνες αποκάλυψαν μια σταθερή τάση αύξησης των προϋπολογισμών κατάρτισης μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης σκαφών, αλλά φέτος το 30% ανέφερε μείωση του προϋπολογισμού τους για την κατάρτιση για το 2021 σε σύγκριση με το 2020, ενώ ένα άλλο 50% δεν σημείωσε αύξηση στον προϋπολογισμό του.

Τα ιδρύματα ναυτικής κατάρτισης επηρεάστηκαν λιγότερο με δεδομένο  ότι το 45% αύξησε τον προϋπολογισμό του για την κατάρτιση κατά το προηγούμενο έτος και σχεδόν το 60% δήλωσε ότι αναμένει αύξηση των προϋπολογισμών κατά το επόμενο έτος.

Από αυτούς που παρείχαν κατάρτιση την προηγούμενη χρονιά εκπαίδευση, η εκπαίδευση σε αίθουσες διδασκαλίας πρόσωπο με πρόσωπο αναφέρθηκε ως η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος εκπαίδευσης, με το 85% των φορέων εκμετάλλευσης να τη χρησιμοποιούν σε υψηλό ή μεσαίο βαθμό. Ωστόσο, ο πραγματικός όγκος της εκπαίδευσης πρόσωπο με πρόσωπο μειώθηκε απότομα, με το 60% των ερωτηθέντων να αναφέρει μείωση από το προηγούμενο έτος και το 25% να αναμένει ότι θα την χρησιμοποιήσει λιγότερο το επόμενο έτος.

Η αλλαγή αυτή αντικατοπτρίζεται στην αύξηση της ηλεκτρονικής μάθησης, με τη χρήση πόρων που βασίζονται στο διαδίκτυο, η οποία αναφέρθηκε ότι χρησιμοποιείται σε μεγάλο ή μεσαίο βαθμό από το 76% των ερωτηθέντων. Περίπου το 80% των φορέων εκμετάλλευσης είδαν αύξηση στη χρήση της ηλεκτρονικής μάθησης και τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων αναμένουν περαιτέρω αύξηση το επόμενο έτος.

Αυτό είναι αναμενόμενο για το δεύτερο έτος κατά το οποίο σχεδόν όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης ανέφεραν ότι η ικανότητά τους να παρέχουν εκπαίδευση επηρεάστηκε από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και άλλα εμπόδια.

Πιο ανησυχητικό ίσως είναι το γεγονός ότι η έκθεση διαπίστωσε σημαντική αύξηση του αριθμού των ναυτικών που πληρώνουν για τη δική τους κατάρτιση, με περισσότερους από τους μισούς ερωτηθέντες να αναφέρουν ότι είχαν αυτοχρηματοδοτήσει την κατάρτισή τους. Περίπου το 20% των ναυτικών απάντησαν ότι έχουν διαθέσει πάνω από το ένα πέμπτο του ετήσιου εισοδήματός τους στην προσωπική ναυτική κατάρτιση τους.

Ο αντίκτυπος της πανδημίας έχει επίσης κάνει τους ναυτικούς να επανεξετάσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία ως ναυτικοί και δυνητικά να επιλέγουν άλλο επάγγελμα. Σύμφωνα με την έκθεση, το ένα τρίτο των ναυτικών που απάντησαν αναφέρουν ότι είναι λιγότερο πιθανό να παραμείνουν στην τρέχουσα σταδιοδρομία τους.

Γράφοντας τον πρόλογο της έκθεσης, ο John Allen, Διευθυντής ναυτιλιακής επαγγελματικής ανάπτυξης της εταιρείας κρουαζιερόπλοιων Carnival Corporation, σημειώνει ότι μετά από δύο χρόνια διακοπής, εξακολουθούν να υπάρχουν τόσες ερωτήσεις όσες απαντήσεις όσον αφορά τα καλύτερα μέσα για την ενημέρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των ναυτικών.

Ερωτά εάν η αυξημένη χρήση της ηλεκτρονικής μάθησης παραμένει το προτιμώμενο «όπλο επιλογής», εάν οι παλαιότερες, καθιερωμένες προσεγγίσεις για την κατάρτιση και την εκπαίδευση αποτελούν και πάλι τον κανόνα, ή εάν ο κλάδος θα δει μια πιο συνεκτική και συνδυασμένη προσέγγιση που θα συγκεράσει την επιγραμμική και την δια ζώσης μάθηση στο μέλλον.

Προσθέτει ότι η κοινότητα της ναυτικής κατάρτισης «εξαναγκάστηκε σε μια αναδυόμενη, αντιδραστική θέση για τη διατήρηση της ασφάλειας και της συμμόρφωσης. Ο όγκος της κατάρτισης μέσω υπολογιστή αυξήθηκε ραγδαία, μερικές φορές με αναπόφευκτο συμβιβασμό στην ποιότητα λόγω του επείγοντος χαρακτήρα ανάληψης δράσης ». Τα αποτελέσματα ήταν ανάμεικτα, από παρόχους υπηρεσιών που απλά δημοσίευσαν το πρόγραμμα μαθημάτων στο διαδίκτυο, έως εξαιρετικά παραδείγματα προ-εκπαίδευσης, διαδικτυακών συνεδριών και επακόλουθων διαδικτυακών σεμιναρίων.

«Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η βελτιωμένη πρόσβαση της ηλεκτρονικής μάθησης, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και το χαμηλότερο κόστος έχουν ληφθεί πολύ καλά υπόψη τόσο από τους διαχειριστές κατάρτισης όσο και από τους ασκούμενους», προσθέτει.

Όπως καθιστά σαφές η έκθεση, η πανδημία και οι αντιδράσεις των διαφόρων δικαιοδοσιών έχουν επηρεάσει αρνητικά πολλά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Παρά τις προκλήσεις αυτές, τα πλοία του κόσμου συνέχισαν να κινούνται και έχουν καταστεί ακόμη πιο κρίσιμα για τη διατήρηση της μεταφοράς βασικών αγαθών (καθώς και μη ουσιωδών αγαθών). Ωστόσο, αυτό καταλήγει και σε κάποιο κόστος κατάρτισης: τα χρονοδιαγράμματα έχουν διακοπεί και έπρεπε να γίνουν επενδύσεις για να καταστεί δυνατή η πραγματοποίηση επιγραμμικών παρεμβάσεων, όπου αυτό είναι δυνατόν.

Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αδυναμία των ναυτικών να ενταχθούν ή να αποχωρήσουν από τα πλοία τους και να παρουσιαστούν για κατάρτιση, καθώς και η περιορισμένη πρόσβαση σε ιδρύματα για βέλτιστη κατάρτιση, θα έχουν μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στη διαθεσιμότητα ικανών ναυτικών, ακόμη και όταν προεξοφλούνται οι πιθανές αυξήσεις των ποσοστών απόδοσης που σχετίζονται με τη ναυτοσύνη ως σταδιοδρομία.

Ενώ το ένα τρίτο των ναυτικών που απάντησαν στην έρευνα ανέφεραν ότι είναι πιθανό να παραμείνουν στο επάγγελμα παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας, θα πρέπει να μας απασχολεί το γεγονός ότι αυτοί οι βασικοί εργαζόμενοι θα πρέπει να συνεχίζουν να λαμβάνουν την εκπαίδευση που χρειάζονται για να παραμείνουν οι ίδιοι και τα πλοία τους ασφαλή.