Το ECDIS είναι παντού, αλλά η κατάρτιση και οι κανονισμοί δεν έχουν ακόμη καλύψει την πανταχού παρουσία τους στο πλοίο, πράγμα που σημαίνει ότι οι ναυτικοί μπορεί να μην κάνουν την καλύτερη χρήση του συστήματος, αναφερόμενοι σε αυτό ως μέσο επιβεβαίωσης και όχι ως πλήρως λειτουργικό εργαλείο ψηφιακής πλοήγησης.

Η πανταχού παρουσία του ECDIS ως κύριου μέσου πλοήγησης οδήγησε τον Ηλεκτρονικό Χάρτη Πλοήγησης να γίνει η τυπική πηγή δεδομένων πλοήγησης, κάτι που δεν αντικατοπτρίζεται ακόμη με ακρίβεια στους κανονισμούς και τις οδηγίες σχεδιασμού ταξιδιών στις οποίες βασίζεται η κατάρτιση και η πρακτική πλοήγησης.

Αυτή η «μεταβατική» κατάσταση, στην οποία ούτε η εκπαίδευση ούτε οι κατευθυντήριες γραμμές για τις απαιτήσεις πρακτικής αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την πραγματικότητα της χρήσης ENC και ECDIS στη θάλασσα είναι αναχρονιστική, έχοντας μερίδιο στα υφιστάμενα κενά γνώσης και λειτουργικότητας.

Ούτε αναγνωρίζει τις νέες δυσκολίες που απαντώνται κατά τον προγραμματισμό ταξιδιών, την παρακολούθηση και την ενημέρωση χαρτών στο ECDIS και ενθαρρύνει τη διδασκαλία αντικρουόμενων στρατηγικών ναυσιπλοΐας (ENC και έντυποι χάρτες) στα ναυτικά κολέγια.

Το γεγονός ότι αρκετοί μεγάλοι χειριστές πλοίων αναλαμβάνουν τη δική τους εκπαίδευση σε προσομοιωτή γέφυρας υπογραμμίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης και αξίας στις τρέχουσες εκπαιδευτικές ρυθμίσεις. Το πενθήμερο μάθημα για το μοντέλο ECDIS του ΔΝΟ και η εξοικείωση «εν κινήσει» δεν είναι καθόλου επαρκής όταν απαιτείται χειρισμός σημαντικού εξοπλισμού ασφαλείας.

Αυτά είναι τα κεντρικά συμπεράσματα μιας έρευνας που διεξήχθη από το Συμβούλιο Διερεύνησης Ατυχημάτων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Δανίας, η οποία βρήκε διαφορά μεταξύ του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιείται στην πραγματικότητα το ECDIS και της πρόθεσης των σχεδιαστών του.

Η έρευνα ακολούθησε μια ποιοτική μεθοδολογία, βασισμένη κυρίως σε συνεντεύξεις με 155 χρήστες του ECDIS και σε δεδομένα παρατήρησης που συγκεντρώθηκαν σε διάστημα έξι μηνών κατά τη διάρκεια ταξιδιών στα ευρωπαϊκά ύδατα σε 31 πλοία διαφόρων τύπων.

Οι χρήστες εντόπισαν την κύρια συμβολή του ECDIS στην ασφαλή πλοήγηση όπως στη μείωση του φόρτου εργασίας και στην αύξηση της επίγνωσης της κατάστασης που προκύπτει από τον εντοπισμό θέσης σε πραγματικό χρόνο. Η αξιοπιστία του ECDIS και η ενοποίηση του ECDIS με άλλα συστήματα πλοήγησης θεωρήθηκαν επίσης οφέλη.

Δεδομένου ότι οι διάφορες πηγές πληροφοριών είναι συνήθως ακριβείς και ότι οι χρήστες σπάνια αντιμετώπισαν δυσλειτουργίες, διαπιστώθηκε γενικά ότι εμπιστεύονται τις πληροφορίες που παρέχονται από το ECDIS και την τεχνική αξιοπιστία του.

Θεωρήθηκε ότι ορισμένες λειτουργίες του ECDIS μειώνουν την μη αυτόματη εργασία της ενημέρωσης χαρτών, της χάραξης διαδρομών με χρήση σημείων διαδρομής, κ.λπ., αλλά αυτές οι λειτουργίες δεν θεωρήθηκε ότι συμβάλλουν απαραίτητα στην ασφαλή πλοήγηση από μόνες τους.

Η μελέτη έδειξε ότι ενώ η τυποποίηση και η κατανομή απλών και επαναλαμβανόμενων εργασιών – σχεδίαση της θέσης του πλοίου και ενημέρωση χάρτη – έχει αποφέρει απτά οφέλη, η απαιτούμενη αλληλεπίδραση του χρήστη με το ECDIS έχει επιφέρει δυσκολίες που αφορούν το σχεδιασμό του συστήματος, τις πρακτικές και την κατάρτιση.

Αυτές οι δυσκολίες περιλαμβάνουν την απόσπαση της προσοχής λόγω των ειδοποιήσεων και των συναγερμών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πλοήγησης, που οδηγεί σε στρατηγικές αντιμετώπισης που κυμαίνονται μεταξύ της «κανονικοποίησης» συναγερμού και της σωματικής αναπηρίας

Η συχνή ανεφάρμοστη ρύθμιση ενός αποτελεσματικού περιγράμματος ασφαλείας μπορεί να οδηγήσει στη χρήση «επίσημων εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης» (π.χ. εκείνων που περιλαμβάνονται σε αναγνωρισμένες οδηγίες) και «ανεπίσημων εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης» (π.χ. απενεργοποίηση συναγερμών) για τη βελτιστοποίηση της οθόνης για να αξιοποιηθεί στο έπακρο μια κακή δουλειά. Εναλλακτικά, το περίγραμμα ασφαλείας αγνοείται εντελώς.

Ο αριθμός και οι τύποι καταχωρίσεων που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια αυτόματων ελέγχων διαδρομής οδηγούν είτε  στο να αγνοούνται είτε να αυξάνουν τον κίνδυνο οι σχεδιαστές διαδρομής να παραλείπουν κρίσιμες προειδοποιήσεις ασφαλείας μεταξύ πολλών πιο ασήμαντων. Οι διεπαφές και η πολυπλοκότητα των μενού αυξάνουν τον γνωστικό φόρτο εργασίας, ιδιαίτερα σε πολυσύχναστα περιβάλλοντα, με τους χρήστες να επικεντρώνονται στο ECDIS εις βάρος άλλων πηγών πληροφοριών.

Η δυσκολία των υπολειπόμενων μη αυτόματων εργασιών, όπως ο σχεδιασμός παράλληλων δεικτών ραντάρ, η σχεδίαση περιοριστικών γραμμών κινδύνου ή η σύνταξη σημειώσεων κειμένου, οι οποίες είναι συχνά χρονοβόρες, αποθαρρύνει τους χρήστες από την εφαρμογή τους. Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι το ECDIS απαιτεί σημαντικούς γνωστικούς πόρους για τη χρήση των λειτουργιών του, γεγονός που έχει συμβάλει σε μια μινιμαλιστική προσέγγιση εκ μέρους των χρηστών.

Όσον αφορά τις επιθεωρήσεις, η χρήση του ECDIS εξακολουθεί να πλαισιώνεται και να ελέγχεται στο πλαίσιο πρακτικών έντυπων χαρτών με το κράτος σημαίας, το κράτος λιμένα και τις επιθεωρήσεις ελέγχου που δεν αναγνωρίζουν συχνά νέους τρόπους εργασίας, όπως η χρήση επικάλυψης πληροφοριών ραντάρ για την επαλήθευση της θέσης.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ορισμένοι χρήστες είναι εκπαιδευμένοι να μην εμπιστεύονται το ECDIS και να επαληθεύουν συνεχώς τη θέση του πλοίου με εναλλακτικά μέσα, παρόλο που σπάνια συναντώνται σημαντικές αποκλίσεις.

Από την πλευρά του χρήστη, η μελέτη διαπίστωσε ότι το ECDIS συμβάλλει στην ασφαλή πλοήγηση, αλλά οι δυσκολίες που συνοδεύουν την εισαγωγή του είναι προβληματικές. Ορισμένες από αυτές τις δυσκολίες απορρέουν από την αυτοματοποίηση του συστήματος που δεν λειτουργεί πάντα αποτελεσματικά λόγω της έλλειψης βυθομετρικής πιστότητας (δηλαδή της παροχής περιγράμματος βάθους με τον ίδιο τρόπο που προβλέπεται στα έντυπα διαγράμματα) ή/και του ανθρωποκεντρικού σχεδιασμού που δεν εξετάζεται.

Άλλες δυσκολίες απορρέουν από την αδράνεια του κλάδου, με το ECDIS να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως τα έντυπα διαγράμματα, δηλαδή μια ομοιογενής διαδικασία εργασίας που απαιτεί ενιαίο σύνολο δεξιοτήτων σε διάφορα πλοία και επαγγέλματα. Ωστόσο, το ECDIS δεν είναι ένα τυποποιημένο και αυτοματοποιημένο έντυπο γράφημα. Είναι μια τεχνολογία που παρέχει μια νέα μορφή γνώσης με βάση τα συμφραζόμενα πληροφοριών από διάφορες πηγές, παρέχοντας μια διαφορετική προοπτική για την κατάσταση της πλοήγησης.

Το ECDIS επέκτεινε το ρόλο του φύλακα γέφυρας στη διατήρηση της ασφάλειας ενός σκάφους αυξάνοντας τα διαθέσιμα δεδομένα που απαιτούν διαχείριση, αξιολόγηση και ερμηνεία. Έχει επίσης καταστήσει τις πρακτικές ναυσιπλοΐας διαφορετικές ως προς το χαρακτήρα και το περιεχόμενο, απαιτώντας διαφορετικούς τύπους κατάρτισης, διαδικασιών και τεχνολογικών λύσεων.

Μολονότι η χρήση του ECDIS έχει ενσωματωθεί σε κάποιο βαθμό στις σχετικές συμβάσεις, οι «βέλτιστες» πρακτικές που αναφέρονται από πολλούς παραμένουν εκείνες που συχνά συνδέονται με έντυπα διαγράμματα. Οι πρακτικές έντυπων χαρτών παραμένουν στο επίκεντρο της εκπαίδευσης στη ναυσιπλοΐα σε όλες σχεδόν τις ναυτικές σχολές παγκοσμίως, αλλά καθώς η χρήση του ECDIS γίνεται όλο και πιο ευρεία και αναπτύσσονται σχετικές πρακτικές και δεξιότητες, φαίνεται αδύνατο να συνεχιστεί μια τέτοια στρατηγική.