Οι τελευταίοι 18 μήνες έδειξαν τη συλλογική αδυναμία του κλάδου της ναυτιλίας – φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, εταιρειών, συνδικάτων και ακόμη και του ΔΝΟ- να πείσουν τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στις ανάγκες των ναυτικών κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.

Με λίγες εξαιρέσεις, τα κράτη απέτυχαν επανειλημμένα να δράσουν για τη συνεχιζόμενη κρίση αλλαγής του πληρώματος και υπάρχει σαφής ανάγκη για περισσότερη άσκηση πίεσης και αυξημένο συντονισμό όταν πρόκειται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ναυτικών στο σύνολό τους.

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας έκθεσης της εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Thetius, η οποία διερευνά τον μεταβαλλόμενο ρόλο των ναυτικών τις επόμενες τρεις δεκαετίες και πώς αυτές οι αλλαγές μπορούν να συμβιβαστούν με το ρόλο που παίζει ο τομέας της πρόνοιας στην υποστήριξή τους.

Αυτό είναι ένα ζήτημα που υπερβαίνει την έκφραση διεκδίκησης σε μια κρίση, προτείνει η έκθεση. Ακόμη πιο σημαντική είναι η ικανότητα υπεράσπισης για τη βελτίωση της ποιότητας των προτύπων απασχόλησης και κατάρτισης, καλύτερη διαβίωση επί του σκάφους και καλύτερη προστασία των ναυτικών από νομικά ζητήματα και θέματα εγκατάλειψης.

Αν και απίστευτα καλοπροαίρετη και απολύτως απαραίτητη, η εξάρτηση του κλάδου από τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας αποτελεί επίσης πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί· κανένα άλλο σύγχρονο επάγγελμα δεν βασίζεται τόσο σε δίκτυο φιλανθρωπικών οργανώσεων που αναλαμβάνουν βασικά καθήκοντα κοινωνικής πρόνοιας τα οποία κανονικά θα ήταν ευθύνη του εργοδότη σε οργανισμό με έδρα στην ξηρά.

Όσον αφορά το 2050, η έκθεση προβλέπει ότι πιθανόν να προκύψουν δύο πληθυσμοί ναυτικών. Πρώτον, εάν πραγματοποιηθούν οι υποσχέσεις για αυτοματοποίηση, θα απαιτηθεί ένας μικρός αριθμός εργαζομένων με υψηλή κατάρτιση, υψηλή εξειδίκευση και υψηλή εκτίμηση ως χειριστές σκαφών.

Αυτός ο ρόλος πιθανότατα θα συνδυάσει κλάδους καταστρώματος, μηχανικής και ηλεκτροτεχνίας, με το άτομο να ασχολείται κυρίως με συστήματα και παρακολούθηση της κατάστασης και με την περιστασιακή ανάγκη παρέμβασης. Είναι επίσης πιθανό αυτός ο ρόλος να περιλαμβάνει κάποιο συνδυασμό εργασίας σε απομακρυσμένα κέντρα επιχειρήσεων στην ξηρά και εργασίας που βρίσκεται φυσικά σε πλοίο.

Η δεύτερη ομάδα πιθανότατα θα ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συντήρηση των πλοίων, εκτελώντας εργασίες με σχετικά χαμηλή εξειδίκευση αλλά επικίνδυνες με χαμηλότερες αμοιβές. Είναι πιθανό, αντί για παραδοσιακές δομές πληρώματος, να βλέπουμε ομάδες ανθρώπων να λειτουργούν ως συνεργεία όταν ένα σκάφος χρειάζεται συντήρηση.

Αν και υπήρχε πάντα ένα οικονομικό χάσμα μεταξύ αξιωματικών και βαθμολογιών, η ναυτιλία ήταν παραδοσιακά ένα εξαιρετικό εργαλείο για την κοινωνική κινητικότητα. Είναι πολύ πιθανό σήμερα ένας μεμονωμένος ναυτικός ταπεινής καταγωγής να ενταχθεί στο επάγγελμα ως συνηθισμένος ναυτικός ή γενικών καθηκόντων, και με τον καιρό να εξελιχθεί στη θέση του καπετάνιου ή του Α μηχανικού.

Με μικρότερο αριθμό υψηλά ειδικευμένων θέσεων για τους αξιωματικούς των υβριδικών πλοίων, το χάσμα μεταξύ των άνω και των κάτω θα αυξηθεί, μειώνοντας την κοινωνική κινητικότητα στον κλάδο και αυξάνοντας την πιθανότητα να παγιδευτούν σε σχετική φτώχεια ή να αντιμετωπίσουν καταχρηστικές πρακτικές από αδίστακτους εργοδότες.

Αυτό δημιουργεί μια σειρά ερωτήσεων για τους οργανισμούς που απαρτίζουν τον τομέα της θαλάσσιας πρόνοιας. Πώς μπορούν οι μεμονωμένοι ναυτικοί να συμβαδίζουν με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να ευημερήσουν σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον; Πώς μπορούν να προστατευτούν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των φτωχότερων εργαζομένων στην ναυτιλία και πώς θα πρέπει να παρέχονται και να χρηματοδοτούνται οι παροχές πρόνοιας στο μέλλον;

Οι απαιτήσεις για τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού του μέλλοντος θα φαίνονται πολύ διαφορετικές από τώρα, με μικρότερο αριθμό ατόμων που εκπαιδεύονται να αναλαμβάνουν τη συνολική ευθύνη για ένα πλοίο, είτε εξ αποστάσεως είτε επί του σκάφους. Ο κλάδος θα χρειαστεί να επενδύσει σημαντικά σε αυτήν τη μετατόπιση δεξιοτήτων και να διασφαλίσει ότι όλοι όσοι εμπλέκονται στη λειτουργία ή τη συντήρηση του στόλου της ναυτιλίας έχουν τις τεχνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να κάνουν τη δουλειά τους.

Σχεδόν σίγουρα θα υπάρξει σημαντικός αριθμός ναυτικών, ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται στα τελευταία στάδια της καριέρας τους, που θα μείνουν πίσω λόγω της αλλαγής. Αυτό θα δημιουργήσει ένα δύσκολο περιβάλλον για τον τομέα της πρόνοιας, όπου μερικοί από τους πιο άπορους ναυτικούς δεν βρίσκονται πλέον στα πλοία, αλλά αντίθετα είναι πένητες στη στεριά.

Συνολικά, θα χρειαστεί στο μέλλον μια πιο ολιστική προσέγγιση της γνώσης και των δεξιοτήτων, με μεγαλύτερη έμφαση και εστίαση στο να βοηθήσουμε τους πάντες σε μια ναυτική κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των μελών της οικογένειας, . Αυτό περιλαμβάνει τις τεχνικές και κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της ευημερίας μιας οικογένειας τόσο όταν ένα άτομο βρίσκεται στη θάλασσα, όσο και αφού έχει μετακομίσει στην ξηρά.

Είτε λόγω εγκατάλειψης, νομικών ζητημάτων είτε ζητημάτων ευημερίας εν πλω, για πολλούς ναυτικούς θα έρθει μια στιγμή που θα χρειαστούν κάποιον να μιλήσει για λογαριασμό τους. Όλες οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και τα οι φιλανθρωπικές οργανώσεις πρόνοιας προσφέρουν κάποιου είδους υπηρεσίες υπεράσπισης για τους ναυτικούς.

Ούτως ή άλλως, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα για να διασφαλιστεί η θέσπιση πλαισίων πρόνοιας. Πρέπει να υπάρξει μια παγκόσμια λύση στις ανάγκες πρόνοιας καθώς τα τρέχοντα μοντέλα παροχών αγωνίζονται να ανταποκριθούν στη ζήτηση τώρα, πόσο μάλλον στο μέλλον.

Τέλος

Ένα δίκαιο μέλλον για τους ναυτικούς είναι διαθέσιμο για λήψη από https://www.inmarsat.com/en/insights/maritime/2021/a-fair-future-for-seafarers.html