Η πανδημία της νόσου COVID έφερε την ψηφιοποίηση στο προσκήνιο, αναγκάζοντας τις κοινωνίες να υιοθετήσουν νέους τρόπους εργασίας, μελέτης και σύνδεσης, υιοθετώντας ψηφιακά εργαλεία για τη διατήρηση των βασικών υπηρεσιών και των συνδέσεων σε λειτουργία.

Για έναν αργά κινούμενο κλάδο που εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από διαδικασίες που βασίζονται στην έντυπη μορφή των αρχείων και με χαμηλό επίπεδο ψηφιοποίησης, αυτό ήταν κάτι σαν σοκ για τον κλάδο της ναυτιλίας, η οποία αρχικά έδωσε μάχη να προσαρμοστεί και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις.

Έκτοτε, ο κλάδος έχει επιταχύνει την υιοθέτηση των ψηφιακών διαδικασιών και έχει «υπερτροφοδοτήσει την ψηφιακή ανάπτυξη στη θάλασσα κατά μισή δεκαετία» σύμφωνα με τον νηογνώμονα DNV GL.

Όμως, όπως επισημαίνει μια πρόσφατη έκθεση της KAE εξοπλισμού πρόωσης Κongsberg και τους συμβούλους της KPMG, οι προσπάθειες που έγιναν τον τελευταίο χρόνο δεν είναι ακόμα αρκετές. Ακόμη και ο συνήθως φειδωλός στα δεδομένα ΔΝΟ έχει δηλώσει ότι η ψηφιοποίηση θα είναι το κλειδί για τη ναυτιλία, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά στον κόσμο μετά την πανδημία COVID-19.

Οι συντάκτες της έκθεσης εντοπίζουν τρία κρίσιμα ζητήματα για τη ναυτιλία καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με το ψηφιακό μέλλον, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ψηφιοποίηση θα παραμείνει ζωτικής σημασίας για τους πλοιοκτήτες στη διαχείριση της ανάκαμψης μετά την COVID-19 εποχή.

Πρώτον, η μεγιστοποίηση της εξοικονόμησης κόστους θα είναι απαραίτητη για τους πλοιοκτήτες και τους χειριστές ώστε να επιβιώσουν από περαιτέρω κύματα διαταραχών. Σε πολλές περιπτώσεις τα γεγονότα διαδέχτηκαν τα ευρήματα της έκθεσης , με τις αγορές ξηρού χύδην φορτίου πολύ πιο μπροστά από τις προβλέψεις για το 2021 και τον τομέα των εμπορευματοκιβωτίων τόσο κερδοφόρο για τους φορείς εκμετάλλευσης που οι φορτωτές προσπαθούν να κάνουν τις ρυθμιστικές αρχές να παρέμβουν.

Μπορεί να υπάρχει μια ηρεμία – ειδικά μετά το επερχόμενο κινεζικό Νέο έτος – αλλά η ζήτηση φαίνεται να είναι ασταθής για τις περισσότερες ομάδες εμπορευμάτων και ισχυρή για άλλες. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ κάποιοι  το εκμεταλλεύονται στο έπακρο, άλλοι, κυρίως δεξαμενόπλοια, παλεύουν με ολοένα υψηλότερο κόστος καυσίμων και πεισματικά υποτονική ζήτηση.

Οι ναυτιλιακές εταιρείες που ήδη υπέφεραν από τις προβληματικές αγορές των προηγούμενων ετών και το κόστος της αποθείωσης αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερα εμπόδια, καθώς η προσοχή στρέφεται στις δραστηριότητες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και στα ολοένα πιο ακριβά μελλοντικά καύσιμα. Εάν τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να προσφέρουν την υποσχεθείσα εξοικονόμηση κόστους έως και 30%, τότε θα θεωρούνται απαραίτητα από οποιονδήποτε χειριστή με γνώμονα την επιβίωση.

Δεύτερον, οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να διδαχτούν από την πανδημίας. Δηλαδή ότι οι μη ψηφιακές επιχειρήσεις υποφέρουν ενώ οι τεχνολογικές επιχειρήσεις μετέτρεψαν την κρίση σε ευκαιρία και μπόρεσαν ακόμη και να αυξήσουν τα έσοδά τους.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από τον κλάδο, η επιτακτική ανάγκη για τις επιχειρήσεις ήταν να δημιουργήσουν ψηφιακή υποδομή για να θέσουν σε λειτουργία τις εργασίες έχοντας προβλήματα με εργατικό δυναμικό σε αναστάτωση που εργάζεται από το σπίτι – η ναυτιλία δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα ανακάμψει.

Μια μελέτη του συμβούλου McKinsey έδειξε ότι σε ολόκληρο τον κόσμο, οι προσπάθειες ψηφιοποίησης έχουν γίνει 20-25 φορές ταχύτερες λόγω του COVID. Αυτό ισχύει και για τον ναυτιλιακό τομέα, αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης.

Εκτός από την οργάνωση της υποδομής που επιτρέπει την εξ αποστάσεως εργασία, μερικά από τα μεγαλύτερα λειτουργικά προβλήματα για τους πλοιοκτήτες επικεντρώθηκαν στη διαταραχή που η πανδημία προκάλεσε στην αλλαγή των πληρωμάτων και στην τεκμηρίωση του φορτίου. Αντιμέτωποι με εθνικά lockdown, ταξιδιωτικούς περιορισμούς και ακυρώσεις πτήσεων, οι πλοιοκτήτες δυσκολεύτηκαν να οργανώσουν ασφαλείς αλλαγές πληρώματος και σε πάρα πολλές περιπτώσεις τα μέλη του πληρώματος εξακολουθούν να είναι εγκλωβισμένα στα πλοία.

Η αδυναμία των μηχανικών, των πρακτόρων, των ελέγχων των κρατών λιμένα και άλλων φορέων να επισκεφθούν το πλοίο κατέδειξε τη μεγάλη ευπάθεια του να βασίζεται κανείς στα έντυπα ως μέσο για τη διευκόλυνση του παγκόσμιου εμπορίου.

Τέλος, με γνώμονα τους πελάτες της και τους πελάτες των πελατών της, η ναυτιλία θα βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση από την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού να ψηφιοποιηθεί και να είναι πιο διαφανής. Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης έχει αποδειχθεί η ευαλωτότητα και οι αδυναμίες των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού – τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα.

Η έντονη εστίαση στη βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας κατά τις προηγούμενες δεκαετίες – η αφαίρεση λίπους από το σύστημα και η δημιουργία όσο το δυνατόν πιο λεπτών αλυσίδων, προκειμένου να μειωθεί το κόστος, να μειωθεί το απόθεμα και να αυξηθεί η χρήση των περιουσιακών στοιχείων – έχει αφαιρέσει τα κεφαλαιακά αποθέματα και τη χαλάρωση του συστήματος, μειώνοντας την ικανότητα απορρόφησης των διαταραχών όταν συμβαίνουν.

Σε μια πρόσφατη μελέτη η KPMG διαπίστωσε ότι ως αποτέλεσμα, αρκετές εταιρείες έχουν ανακοινώσει ότι θα δώσουν μεγαλύτερη έμφαση και προσοχή στους κινδύνους που σχετίζονται με τις αλυσίδες εφοδιασμού και θα τις αναδιαρθρώσουν ώστε να τις καταστήσουν πιο ανθεκτικές έναντι διαταραχών στο μέλλον, για να βελτιώσουν τη λήψη αποφάσεων καθώς και για την αποδοτικότητα του κόστους.

Ως αναπόσπαστο μέρος των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, ο κλάδος της ναυτιλίας θα αντιμετωπίσει αυξανόμενη πίεση από παράγοντες κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας για να καταστήσει τις δραστηριότητές του πιο διαφανείς και να επιτρέψει την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Συνοπτικά, η έκθεση διαπιστώνει, ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες θα είναι το κλειδί για την ενίσχυση της κερδοφορίας καθώς και για τη βελτίωση της ασφάλειας και των περιβαλλοντικών επιδόσεων των πλοιοκτητών και των χειριστών πλοίων. Σε μεγάλο βαθμό, προσθέτει ότι τα εμπόδια για την έναρξη του ταξιδιού του ψηφιακού μετασχηματισμού γίνονται όλο και πιο χαμηλά.

Το πρώτο βασικό εμπόδιο στο παρελθόν ήταν φυσικά το κόστος. Ωστόσο, η τιμή των νέων τεχνολογιών μειώνεται συνεχώς και θα συνεχίσει να μειώνεται περαιτέρω. Έτσι, η ψηφιοποίηση δεν είναι πλέον μια ευκαιρία μόνο για πλοιοκτήτες με βαθιές τσέπες, αλλά γίνεται όλο και πιο διαθέσιμη για μαζική υιοθέτηση.

Το δεύτερο εμπόδιο στην ψηφιοποίηση σχετίζεται συχνά με την αβεβαιότητα ως προς την επιλογή της σωστής προσέγγισης: ενώ ορισμένοι πλοιοκτήτες επέλεξαν μια σταδιακή διαδικασία που δημιουργεί υποδομές στους στόλους τους με την πάροδο του χρόνου, άλλοι επέλεξαν μια προσέγγιση έργου, καθορίζοντας στόχους στην αρχή, πριν τους εφαρμόσουν ευρέως με ανάπτυξη σε όλο τον στόλο.

Είτε μπορεί να λειτουργήσει και ενώ στο παρελθόν η ψηφιοποίηση θα μπορούσε να περιοριστεί σε τομείς υψηλών προδιαγραφών, όπως δεξαμενόπλοια, κρουαζιέρες ή υπεράκτιες δραστηριότητες, σήμερα είναι σαφές ότι η υιοθέτηση λαμβάνει χώρα σε όλους τους τομείς, με επικεφαλής ορισμένους ψηφιακούς πρωτοπόρους – και με άλλους που είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν μόλις δουν θετικά αποτελέσματα ή αισθανθούν τη διαφορά στους ισολογισμούς τους.